Φιλμ – η “μαγευτική” αναλογική ποιότητα
Θυμάμαι ότι ήμουν πέντε χρόνων όταν τραβήχτηκε η πρώτη μου Polaroid. Ήταν μία φωτογραφία κατά την περίοδο των Απόκρεων του ’97. Εγώ ήμουν ντυμένος Ντ’ Αρτανιάν, στο Κέντρο Νεότητας της μικρής κωμόπολης, όπου μεγάλωσα και διέμενα. Από τότε έχουν περάσει 25 ολόκληρα χρόνια και αυτή η φωτογραφία, ωσάν αθάνατη, στέκει και κοσμεί το διάδρομο του πατρικού μου σπιτιού στη μικρή εκείνη κωμόπολη.
Από τότε που έπεσε στα χέρια μου κινητό τηλέφωνο, βέβαια, έχω βγάλει άπειρες φωτογραφίες. Είτε selfies, είτε με παρέα, μακρινές, κοντινές, εναέριες και επίγειες… Κάποιες έσβησα, κάποιες έμειναν, άλλες χάθηκαν, μαζί με όλα τα υπόλοιπα δεδομένα του εξωτερικού σκληρού μου δίσκου που δεν θα καταφέρω να ανασύρω ποτέ. Αλλά, εκείνη η Polaroid που με δείχνει ντυμένο στα κόκκινα είναι ακόμα εκεί: σε εκείνον τον κακοφωτισμένο διάδρομο, στην είσοδο του πατρικού μου. Θα μου πείτε “ξεθωριασμένη” και “εκτυπωμένη από μία φτηνή Polaroid”. Υπάρχει, μήπως, τελικά άλλη πραγματικά αξιόπιστη λύση για να “σώσουμε οτιδήποτε – αν σώζεται” από παιδικές μας μνήμες, εκτός από το παλιό, κλασικό και διαχρονικά αγαπημένο φιλμ, που όλοι λατρεύουμε να μισούμε, αλλά όλοι μας έχουμε νοσταλγήσει;
Μετά την ανακάλυψη της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής το, μακρινό πια, 1988, αλλά και την κυκλοφορία του πρώτου κινητού τηλεφώνου με κάμερα το 1999, στην Ιαπωνία, ο κόσμος άρχισε να μαθαίνει να αποτυπώνει διαφορετικά τις προσωπικές του στιγμές. Το αναλογικό φιλμ και η φωτογραφική μηχανή που ξέραμε αντικαταστάθηκαν από κινητά τελευταίας τεχνολογίας, αναρίθμητων megapixels και επώνυμης ποιότητας φακών, ενώ ακόμα και οι πωλήσεις ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών έπεσαν, εφόσον αντικαταστάθηκαν καί αυτές από τα κινητά τηλέφωνα. Όμως, ολοένα και περισσότερος κόσμος στρέφεται στην αξιοποίηση, ή στη “νεκρανάσταση” των παλιών φωτογραφικών μηχανών που διαθέτουν από τους παππούδες ή τους μπαμπάδες τους, ή ακόμα και στην αγορά νέων αναλογικών φωτογραφικών μηχανών.
Γιατί, όμως;
Είναι γνωστό ότι η συναισθηματική μνήμη συμβάλλει καθοριστικά στην αγορά τεχνολογικών (ή μη) αγαθών, είναι, όμως, αυτός ο πραγματικός λόγος; Είναι γνωστό τοις πάσι ότι η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, μετά την αγορά της, έχει (θεωρητικά) μηδενικό κόστος, καθώς δεν χρησιμοποιεί αναλώσιμα, όπως το φιλμ, που χρησιμοποιείται στις αναλογικές μηχανές. Παρά ταύτα, η αγορά φαίνεται πως αποζητούσε την παλιά, αγαπημένη συνήθεια της αναλογικής φωτογραφίας και, ειδικά τα τελευταία χρόνια, “πλημμύρισε” με εξαιρετικά φθηνές και ποιοτικές αναλογικές φωτογραφικές μηχανές, οι οποίες, παρά τη χαμηλή τιμή τους δεν σημαίνει ότι υστερούν σε ποιότητα από πιο καινούργιες και, ίσως, πιο καινοτομικές ψηφιακές μηχανές. Σημαίνει, απλά, ότι εγκαταλείφθηκαν από τους προηγούμενους χρήστες τους για χάρη της ψηφιακής ευκολίας.
Μερικές φορές, μάλιστα, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που μπορεί κανείς να επιτύχει με το αναλογικό φιλμ είναι “σκάλες” ανώτερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο αποτέλεσμα μιας ψηφιακής μηχανής. Πάρτε, για παράδειγμα, μία νοσταλγική φωτογράφιση γάμου ή αρραβώνα, η οποία θα πρέπει μετά να εκτυπωθεί σε άλμπουμ. Εφόσον ο γάμος σας ή ο αρραβώνας σας θα είχε ως θέμα τη “νοσταλγικότητα”, εσείς τί θα διαλέγατε: φιλμ ή ψηφιακή φωτογράφιση; Πιστέψτε με, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του φιλμ θα σας αποζημίωνε πανηγυρικά!
Εν κατακλείδι, όπως ακριβώς και το βινύλιο, η αναλογική φωτογραφία δεν εξέλειψε ποτέ από τη ζωή μας. Ίσως μία μεγάλη μερίδα πρώην “aficionados” να χρησιμοποιούν τα κινητά τους στην καθημερινότητα για ερασιτεχνικές φωτογραφίσεις, αλλά oι πραγματικοί “μερακλήδες” της φωτογραφίας θα νιώθουν πάντα τη χαρά της αναλογικής εκτύπωσης, όπως την ένιωσα και εγώ. Εκείνο το μεσημέρι Σαββάτου, που είδα εκείνη την παλιά μου Polaroid, σαν κόσμημα, στον διάδρομο του πατρικού μου σπιτιού. Κόσμημα που αποτύπωνε όλη την παιδική μου αθωότητα, με μία “παραδόξως” μαγευτική αναλογική ποιότητα…
B.K.
